Noodverlichting eisen

Bij de wet- en regelgeving voor noodverlichting eisen dient men rekening te houden met drie verschillende bronnen die het alle drie vanuit een verschillend perspectief bekijken. Het gaat hier om het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), de normen volgens de NEN en de Arbowet.

Besluit bouwwerken leefomgeving

In het meest recente besluit bouwwerken leefomgeving staat uitgebreid beschreven dat de eigenaar van een gebouw verantwoordelijk is voor de veiligheid van de gebruikers. Dit geldt voor bestaande bouw en voor nieuwbouw. De minimale bouw- en gebruiksvoorschriften met betrekking tot veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu zijn hierin opgenomen.

De wettelijke eisen voor noodverlichting staan in hoofdstuk 6 beschreven. Hierin staan de eisen vastgelegd waaraan noodverlichtingsarmaturen moeten voldoen. Dit is onderdeel van de wet en regelgeving voor noodverlichting.

Noodverlichting eisen volgens de Arbowet

Hier gaat het over adequate noodverlichting. In de Arbowet staat dat de werkgever verantwoordelijk is voor de veiligheid van de medewerkers, bezoekers en leveranciers van een gebouw. Hij moet dus maatregelen voor de noodverlichting nemen om te zorgen dat de gebruikers veilig het gebouw kunnen verlaten.

Vluchtroutes

Naast noodverlichting behoort een goede vluchtroute maar ook nooduitgangen tot een veilig vluchtplan. De werkgever moet er dus voor zorgen dat er duidelijk zichtbare vluchtroutes en nooduitgangen zijn en dat deze vrij zijn, zodat ruimten rechtstreeks verlaten kunnen worden. Hij moet dus voor de nooduitgangen doeltreffende maatregelen nemen.

Voorzien van noodverlichting

Goede noodverlichting helpt paniek te voorkomen. De noodverlichting moet op een duidelijk waarneembare plaats hangen, zodat het goed zichtbaar is voor de mensen. De routes moeten adequaat zijn aangegeven met noodverlichting, zoals vluchtrouteaanduiding en vluchtweg verlichting.

Samen zorgt dit ervoor dat iedereen in een noodsituatie veilig het gebouw kan verlaten. Het Arbobesluit geeft met concrete regels invulling aan de Arbowet. Hierbij wordt de NEN-EN 1838 toegepast als norm. Deze norm vult het begrip ‘adequate noodverlichting’ in.

Noodverlichting accu’s

Accu’s in noodverlichting spelen een cruciale rol bij het voldoen aan de specifieke eisen voor noodverlichting die worden gesteld door het Bouwbesluit, de Arbowet en de normen van de NEN. Deze accu’s werken als een ingebouwde batterij en voorzien noodverlichtingssystemen van de benodigde stroom in geval van stroomuitval, waardoor de veiligheid van gebouwgebruikers wordt gewaarborgd en het stelt mensen in staat om het gebouw veilig te verlaten.

De algemene eisen voor noodverlichting, inclusief de specificaties voor accu’s, worden beschreven in het Bouwbesluit, hoofdstuk 6.

NVFN

De NVFN is een samenwerkingsverband van Nederlandse fabrikanten en leveranciers die actief zijn op het gebied van noodverlichting. Zij ondersteunt de leden en informeert de markt. Dit doet zij door middel van informatieve pagina’s, praktische kennis- of praktijkbladen en het aanbieden van opleidingen.

De belangrijkste doelstelling van de vereniging is vraagbaak te zijn op het gebied van regelgeving en normering met betrekking tot noodverlichting. Je kunt hier terecht met al je vragen over noodverlichting

Normen volgens de NEN

De belangrijkste artikelen binnen de NEN voor noodverlichting zijn NEN-EN 1838 en NEN 1010. In de NEN gaat het niet om wetgeving, maar om normen. Normen leggen specifieke afspraken vast over producten, diensten of processen. De NEN is gebaseerd op internationale afspraken die gemaakt zijn binnen de Europese markt. Het is een Europese norm.

NEN-EN 1838 – Toegepaste verlichtingstechniek – Noodverlichting

In de NEN-EN 1838 wordt omschreven welke noodverlichting eisen er aan veilige noodverlichting gesteld worden. De norm wordt altijd bekeken in samenwerking met de regels van het land. In Nederland kijken we dan naar het Bouwbesluit en het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Er wordt in deze norm specifiek ingegaan op de lichttechnische eisen, zoals de posities van noodverlichting, de lux-waarden en kleuren, de kijkafstanden en het voorkomen van verblinding. Onder noodverlichting vallen in deze norm ook vluchtwegverlichting, noodevacuatieverlichting en anti-paniekverlichting.

De NEN-EN 1838 maakt duidelijk waar de volledige noodverlichtingsinstallatie precies aan moet voldoen.

NEN 1010 – Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties

De NEN 1010 is de overkoepelende norm die zorgt voor veiligheid van laagspanningsinstallaties. In deze norm staan de minimum veiligheidseisen beschreven waar laagspanningsinstallaties aan moeten voldoen.

NEN-EN-ISO 7010 – Grafische symbolen

Deze norm definieert wat de wereldwijd gangbare kleuren zijn en wat het geaccepteerde pictogram is voor vluchtrouteaanduiding. De grafische symbolen voor noodverlichting staan hierin gespecificeerd.

NEN-EN 50172 – Noodverlichtingssystemen voor vluchtrouteaanduiding

Deze norm gaat over de voorschriften voor het ontwerpen van de noodverlichtingsinstallatie en het onderhouden ervan alsook het vastleggen van het onderhoud ervan.

NEN-EN 50171 – Noodverlichtingssystemen en centrale voedingssystemen

In deze norm staan voorschriften voor centraal gevoede noodverlichting systemen beschreven.

Verschillende soorten noodverlichting

Centraal gevoede noodverlichting bestaat uit armaturen, die niet zijn voorzien van een eigen voedingsbron en lader. De armaturen worden direct vanuit een centraal systeem voor noodstroom gevoed. Centraal gevoede noodverlichtingssystemen zijn tijdens spanningsuitval afhankelijk van de kabel. Centrale voeding systemen hebben daarom voor de zekerheid vaak meerdere noodvoedingssystemen en onderstations.

Een decentraal gevoede installatie bestaat uit armaturen waar de accu en de lader ingebouwd zijn. Deze worden in alle ruimtes aangesloten op de constante eindgroep voor de verlichting. Deze installatie is bij spanningsuitval dus niet afhankelijk van de kabel en heeft een voorziening voor elektriciteit gedurende minimaal 1 uur van de spanningsuitval waar hij constante voeding krijgt.

NEN-EN-IEC 60598-2-22 – Bijzondere eisen en verlichtingsarmaturen voor noodverlichting

De NEN-EN-IEC 60598-2-22 wordt gebruikt door geaccrediteerde keuringsinstanties voor noodverlichting, zoals DEKRA. Alle eisen waaraan de noodverlichting dient te voldoen zijn hierin vastgelegd.

NEN 2443 – Parkeren en stallen van personenauto’s op terreinen en in garages

Deze norm beschrijft de minimale eisen voor parkeergarages. Noodverlichting is hier een onderdeel van. Belangrijke punten uit het Bouwbesluit zijn:

• Een onder het meetniveau gelegen functieruimte heeft noodverlichting;
• Een besloten ruimte heeft noodverlichting;
• De noodverlichting geeft binnen 15 seconden na het uitvallen van de stroomvoorziening minimaal 60 minuten ten minste 1 lux verlichting op de vloer.

Ook hier is het dus van belang dat gebruikers via de dichtstbijzijnde nooduitgang het bouwwerk veilig kunnen verlaten.

ISSO

ISSO is het kennisinstituut van installerend Nederland. De kennis wordt gedeeld in vele publicaties.

• ISSO-79.1 beschrijft de inspectie en onderhoud van noodverlichtingsinstallaties.
• ISSO 79 beschrijft het ontwerpen en installeren van noodverlichtingsinstallaties en vluchtrouteaanduidingen voor gebouwen.

Programma van eisen voor noodverlichting

Een Programma van eisen voor noodverlichting is niet altijd vanzelfsprekend, maar om een goed ontwerp voor de noodverlichtingsinstallatie te kunnen maken moet je weten aan welke eisen deze dient te voldoen.

Ook voor de inspectie van de installatie is een Programma van eisen erg belangrijk. We hebben een standaard formulier gemaakt voor een duidelijk PvE voor noodverlichting. Download hier het formulier.

Voor meer informatie over de wet- en regelgeving omtrent noodverlichting of de noodverlichting eisen verwijzen wij je naar onze Kennisbank. Wil je meer weten over het veilig ontruimen van een gebouw, bekijk dan dit artikel of download meteen de checklist ‘Veilig ontruimen’.